هر 100 گرم میوه خرما به طور میانگین دارای 277 کیلوکالری انرژی، 74 گرم کربوهیدارت، 8/1 گرم پروتئین، 15/0 گرم چربی، 21 گرم آب، 7/6 گرم فیبر، 99 گرم قند بوده و منبع غنی از ویتامین های A، D، E، K، گروه B و حاوی املاح معدنی نظیر کلسیم، آهن، منیزیم، فسفر، پتاسیم، سدیم، مس، روی و منگنز، می باشد. میوه های خرما را می توان به صورت تازه یا فرآوری شده استفاده نمود. به دلیل حساس بودن برخی از اقام خرما به شرایط انبارداری، عدم بازارپسندی ارقام درجه 3 و 4 میوه خرما، سهولت استفاده از ترکیبات شیرین میوه خرما در ترکیبات غذایی، تنوع در رژیم های غذایی، کاهش ضایعات میوه های خرما، نگهداری طولانی مدت و استفاده مداوم در طول سال، فرآورده های مختلفی از میوه های خرما تولید شده است.
شیره خرما: یکی از محصولات جانبی خرما، شیره خرما می باشد. این ترکیب ارزش غذایی بسیار بالایی داشته و دارای طبع گرم و خشک است. این ترکیب به صورت صنعتی و سنتی تولید می شود. در روش سنتی (روش گرم) میوه های خرمای شسته شده را با آب (هم وزن میوه های خرما)، حرارت داده و پس از رسیدن به غلظت مناسب، آن ها را صاف کرده و در ظروف شیشه ای قرار می-دهند. البته در روش سنتی می توان با استفاده از حوضچه های سیمانی (روش سرد) و قرار دادن میوه های خرما درون حوضچه ها، شیره خرما را از طریق نیروی وزن، از میوه ها استخراج نمود.
در روش صنعتی، هسته میوه های خرما را پس از شستشوی کامل، از آن ها خارج شده و پس از اضافه نمودن آب به مقدار 5/1 برابر وزن آن ها، مخلوط را به مدت 30 تا 90 دقیقه با دمای 60 تا 70 درجه، حرارت می دهند. جهت بهبود طعم شیره بدست آمده، آن ها را تصفیه کرده و پس از پاستوریزاسیون، در ظروف مناسب بسته بندی می کنند.
.png)
شکل: شیره خرما
خمیر خرما: از محصولات فرآوری شده از ارقامی مانند کبکاب، شاهانی، مضافتی و استعمران می توان به خمیر خرما اشاره نمود. این ماده غذایی در تولید شیرینی و شکلات، کاربرد فراوانی دارد و جایگزین مناسبی برای شکر می باشد. جهت تولید خمیر خرما به صورت صنعتی و نیمه صنعتی، پس از هسته گیری و پوست گیری، آن ها را خرد و یکنواخت کرده و پس از کنترل رطوبت بین 20 تا 26 درصد، ترکیبات را چرخ کرده و به صورت خمیر نگه داری می کنند.
.png)
شکل: خمیر خرما
قند مایع خرما: قند مایع خرما ترکیبی شفاف به رنگ زرد روشن تا تیره بوده که از میوه های درجه 2 تا 3 خرما بدست می آید. از قند مایع خرما می توان در تهیه نوشیدنی های طبیعی، بسنتی ها، فرآورده های لبنی طعم دار، شیرینی پزی ها و …، استفاده نمود. این ترکیب جایگزین مناسبی برای شکر در رژیم های غذایی افراد مبتلا به دیابت می باشد (به دلیل بالا بودن فروکتوز). مراحل تولید قند مایع خرما به ترتیب عبارت است از آماده نمودن خرما، استخراج قند از طریق نیروی جاذبه، فلیتراسیون معمولی آب میوه برای حذف قسمت های گوشتی، پاستوریزه کردن آب میوه در دمای 90 درجه، آنزیم زنی، خالص سازی و رنگ زدایی، فلیتراسیون آب میوه، جداسازی مواد معدنی از آب میوه، تغلیظ آب میوه، استریلیزاسیون، بسته بندی.
.png)
شکل: قند مایع خرما
روغن هسته خرما: علاوه بر قسمت های گوشتی میوه خرما، از هسته های خرما نیز می توان جهت استخراج روغن استفاده نمود. از خواص روغن هسته خرما می توان به جلوگیری از ابتلا به سرطان، درمان زخم معده، جلوگیری از ریزش مو، ضخیم شدن بافت مو، جوانسازی پوست، تسکین دردهای مفصلی و …، اشاره نمود. جهت تولید روغن هسته خرما، پس از شستشوی کامل هسته ها، آن ها را کاملا خرد کرده و پس از ترکیب با آب، آن ها را حرارت می دهند. پس از حرارت دهی از طریق پرس مکانیکی، روغن هسته خرما استخراج می شود. به دلیل حضور ذرات خارجی، فرایند تصفیه و بوزدایی، رنگ زدایی، سپس فیلتراسیون و پاستوریزاسیون جهت تولید روغن مرغوب، الزامی می باشد.
.png)
شکل: روغن هسته خرما
الکل خرما: یکی از فرآورده های مهم خرما، تولید الکل خرما می باشد. به طور میانگین 30 درصد از خرمای تولیدشده کشور به عنوان ضایعات از چرخه مصرف تازه خوری خارج شده و در واحدهای صنایع تبدیلی به فرآورده هایی تخمیری نظیر الکل، تبدیل می شود. از الکل خرما در تولید دارو، مصارف صنعتی، تولید محصولات ارایشی و بهداشتی، تولید مواد اولیه رنگ، تولید مشروبات الکلی و …، استفاده می شود.
.png)
شکل: الکل خرما
از فرآورده های دیگر خرما می توان به آرد هسته خرما، شهد خرما، سس خرما، کمپوت خرما، کشمش خرما، پودر خرما، سرکه خرما، ترشیجات خرما، حلوای خرما، رب خرما و …، اشاره نمود.