روغن زیتون اصل یا خالص، یکی از محصولات طبیعی و مفید است که از میوه زیتون استخراج می‌شود. این روغن از فشرده‌سازی میوه‌های زیتون بدست می آید و بدون افزودن هر گونه مواد دیگر به آن، به شکل خالص و طبیعی تولید می‌شود.
صفحه مرتبط: مشاهده و خرید همه محصولات روغن زیتون
انواع روغن زیتون کدامند؟
روغن زیتون‌های موجود در بازار از دو جنبه با هم تفاوت دارند. اول روش تولید و دوم میزان اسیدیته که آگاهی از این موضوعات تاثیر بسیار زیادی بر خاصیت و کیفیت و همچنین قیمت روغن زیتون اصل و خالص دارد.
از نظر روش تولید می‌توان به سه روش اشاره کرد:
تولید روغن زیتون به روش پرس سرد که این نوع روغن زیتون بدلیل تولید در دمای محیط که حداکثر 27 درجه سانتیگراد است، از لحاظ خواص و مواد موثره روغن زیتون خام، بهترین کیفیت را دارد و به علت حرارت ندیدن در زمان تولید گران‌ترین و مرغوب ترین روغن زیتون است. روش دوم استفاده از دستگاه سانتریفیوژ و استفاده از نیروی مکانیکی و حرارت به منظور روغن گیری است.
در روش سوم که روشی شیمیائی/حرارتی است، روغن زیتون بی بو که همان تصفیه شده است، بدست می آید که چون مواد شیمیائی و حرارت اعمال شده، خواص و مواد موثره به میزان قابل توجهی نسبت به دو روش تولید قبلی کمتر شده است.
همچنین انواع روغن زیتون از دیدگاه اسیدیته عبارتند از:
- روغن زیتون خالص بکر و فرابکر (Extra Virgin Olive Oil): این نوع روغن زیتون از میوه‌های زیتون به روش مکانیکی (بدون استفاده از حرارت یا حلال) استخراج می‌شود. این روغن دارای بالاترین کیفیت و مزایای سلامتی است و برای مصرف خوراکی ایده آل است. اسیدیته روغن زیتون فرابکر زیر 0.8 و اسیدیته روغن زیتون بکر پائین تر از یک است.
- روغن زیتون تصفیه یا بی بو (Refined Olive Oil): این نوع روغن زیتون از میوه‌های زیتون استخراج شده و سپس به روش‌های پالایشی مانند استخراج حرارتی یا شیمیایی تصفیه می‌شود. این فرآیند باعث حذف بو و طعم می‌شود و در نتیجه خواص و ویتامین های روغن زیتون خالص و اصلی را ندارد. درک این نکته بسیار اهمیت دارد. عملیات تصفیه به علت بالا رفتن اسیدیته در روغن زیتون مانده و یا فساد زیتون قبل از تولید انجام می شود و اساسا این باور که روغن زیتون را تصفیه می کنند که بو و طعم آن برای مصرف کننده بهتر شود، اشتباه است. این فرآیند به اجبار روی روغن های زیتون غیر قابل خوردن، انجام می شود تا مجوز ارائه در بازار صادر گردد.
- روغن زیتون مخلوط (Blended Olive Oil): این نوع روغن از ترکیب روغن‌های زیتون با روغن‌های دیگر مانند روغن‌های گیاهی بدست می آید.
- روغن زیتون مالشی غیر خوراکی: زمانیکه مدت ماندگاری روغن زیتون خالص بیشتر از دو یا سه سال شود و اسیدیه به بالای 3.3 برسد این روغن زیتون غیر خوراکی بوده و برای مصارف مالشی مورد استفاده قرار می گیرد.
- روغن زیتون کنجاله یا پومس: زمانیکه روغن زیتون خالص از میوه زیتون استخراج شد، تفاله باقیمانده دارای مقدار کمی روغن اسن که برای به دست آوردن این روغن باقیمانده، تفاله زیتون را در الکل ریخته حرارت می‌دهند و الکل که قدرت حلالیت بالائی دارد تمام روغن باقیمانده را در خود حل میکند، سپس با حرارت زیاد، الکل تبخیر می شود. روغن بدست آمده پومس نام دارد که متاسفانه به صورت عمده و قاچاق وارد کشور شده و در فروشگاه های معتبر به عنوان روغن زیتون خارجی به فروش می‌رسد. و یا توسط برخی در کشور تولید و بعنوان روغن زیتون تصفیه یا بی بو در بازار عرضه می شود.
به طور کلی، انتخاب نوع مناسب روغن زیتون بستگی به نوع مصرف، سلیقه شخصی و نیازهای سلامتی دارد.
تاثیر روغن زیتون اصل بر روی سلامت چیست؟
روغن زیتون اصل با دراختیار داشتن مقادیر زیاد چربی های تک غیراشباع و آنتی‌اکسیدان ها عوامل اصلی را در خود دارد که برای سلامتی بسیار مفید هستند. متخصصان بر این باورند که روغن زیتون، به ویژه پرس سرد و فرابکر برای سلامتی شما مفید است.
حفظ سلامت قلب و عروق:
روغن زیتون اصل حاوی اسیدهای چرب نیمه‌اشباع فراوان است که می‌تواند به حفظ سلامت قلب و عروق کمک کند و ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی و عروقی را کاهش دهد.
کاهش التهابات:
فیتوشیمیکال‌های موجود در روغن زیتون اصل، مانند فنول‌ها، اسید اولئیک و فلاوونوئیدها، خواص ضد التهابی دارند که می‌تواند در کاهش التهابات بدن موثر باشد.
حفظ سلامت مغز:
مطالعات نشان داده است که مصرف روغن زیتون اصل می‌تواند به حفظ سلامت مغز و کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های مرتبط با مغز مانند آلزایمر کمک کند.
پیشگیری از بیماری‌های مزمن:
روغن زیتون اصل، به عنوان یک منبع غنی از آنتی‌اکسیدان‌ها و فیتوشیمیکال‌ها، می‌تواند در پیشگیری از بیماری‌های مزمن مانند دیابت نوع دو، بیماری‌های قلبی/عروقی و برخی از انواع سرطان موثر باشد.
تغذیه پوست و مو:
روغن زیتون اصل دارای ویتامین E و فیتوشیمیکال‌هایی است که می‌تواند به تغذیه و نرمی پوست و مو کمک کند و از خشکی و التهاب پوست جلوگیری کند.
تقویت سیستم ایمنی بدن:
مصرف روغن زیتون اصل می‌تواند به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک کرده و از بروز بیماری‌ها و عوامل آسیب‌رسان خارجی محافظت کند.
تضمین اصالت و کیفیت روغن زیتون
کارخانه ی تولید روغن زیتون زیر نظر مهندسین صنایع غذائی در طول مدت تولید، مکلف به رعایت اصول بهداشت محصول و محیط شامل نظافت اصولی تجهیزات شستشو و نگهداری زیتون، دستگاه‌های روغنگیری، مخازن نگهداری، استاندارد بودن ظروف بسته بندی، رعایت اصول بهداشتی در زمان بسته بندی و… است.
پس از تضمین رعایت کلیه مراحل تولید، روغن زیتون تولید شده در چند مرحله مورد آزمایش‌های کیفی برای تشخیص اسیدیته، پروکسید، آزمایش‌های میکروبی و… قرار می‌گیرند و در صورت بدست آوردن شرایط مورد نظر سازمان غذا داروی وزارت بهداشت از یک طرف و اداره استاندارد از طرف دیگر، مجوز تولید و فروش صادر می‌شود که هر مصرف کننده می‌تواند با وارد کردن کدهای مربوطه درج شده روی محصول از صدور و تمدید پروانه بهداشت و مجوزهای دیگر مطلع شود.
البته که تست روغن زیتون توسط آزمایشگاه‌های معتبر امکان پذیر است و متاسفانه باید به این نکته اشاره کنیم که تقلب در روغن زیتون بسیار گسترده مباشد. این موضوع به دغدغه بسیار از مقامات حتی در کشورهای دیگر تبدیل شده است چنانچه بنا به گزارش های منتشر شده در کالیفرنیا، حدود 75 درصد روغن زیتون ارائه شده در این ایالت تقلبی هستند.
بi علت قیمت بالای روغن زیتون اصل، امکان اضافه کردن روغن مایع یا سایر روغن ها به آن وجود دارد و با توجه به وجود اسانس ها و طعم دهنده های شیمیائی در بازار، امکان تشخیص روغن زیتون اصل تنها با استفاده از آزمایشگاه و مجوزهای رسمی سازمان های مرتبط امکانپذیر است.
طراوت و طعم اصیل
روغن زیتون اصل دارای طراوت و بوی سبزیجات تازه و تلخی مزه زیتون را در خود دارد. روغن زیتون در فرهنگ مردم دنیا به عنوان طلای مایع معروف است و رنگ سبز طلائی این ماده معرف آن است.
طبیعی، ارگانیک و بدون افزودنی
همواره توجه به این نکته بسیار حائز اهمیت است که روغن زیتون اصل، ماده ای خام است که به روش کاملا طبیعی از فشرده کردن و آب گیری میوه زیتون به دست می‌آید که هیچ ماده افزودنی به آن اضافه نشده باشد.
زمان خرید روغن زیتون و روش نگهداری
زمان تولید روغن زیتون فقط یک بار در طول سال است؛ پائیز و ابتدای زمستان.
روغن زیتون اصل که در کارخانه های تولیدی مجوزدار بسته بندی می‌شوند، از زمان تولید یا بطری شدن تا 18 ماه الی دو سال پس از آن قابل استفاده هستند. این مدت زمان ماندگاری در قفسه است. از زمانیکه بطری باز شد بهتراست ظرف مدت 30 تا 60 روز مصرف شود اما تا شش ماه نیز قابل استفاده است.
در نگهداری روغن زیتون به این سه نکته توجه ویژه داشته باشیم، دور از حرارت، دور از نور، دور از اکسیژن
بسیار مهم است که روغن زیتون را در بطری های مخصوص غیر شفاف نگهداری کنیم چون نور باعث فساد سریع روغن زیتون می‌شود. متاسفانه دیده می‌شود که بسیاری از تولید کنندگان به این موضوع توجه نکرده و از ظروف شیشه ای روشن و یا پت روشن برای ارائه روغن زیتون استفاده می‌کنند. استفاده از ظروف پت مخصوص مواد غذائی با نام پت فودگرید برای نگهداری روغن زیتون بلامانع است، البته همانطوریکه اشاره شد ظرف باید رنگی باشد.
همچنین برای ماندگاری بیشتر و اجتناب از مجاورت با اکسیژن هوا، پس از مصرف درب ظرف را کاملا ببندید و اگر ظرف خریداری شده بزرگ است، حتما از ظروف کوچک و کدر برای سرو روغن زیتون سر میز استفاده فرمایید.
سبک زندگی
محققان دریافته اند میزان مرگ و میر ناشی از بیماری‌های قلبی، سکته های مغزی، بیماری دیابت و بیماری‌های مرتبط با سیستم عصبی و مغز در ساکنین اطراف دریای مدیترانه بسیار کمتر از سایر نقاط دنیا است. به همین خاطر است که رژیم غذای مدیترانه ای توسط افراد سلامت دوست در سرتاسر جهان گسترش یافته است.
امروزه مصرف روغن زیتون اصل که اصلی‌ترین ماده غذائی مصرفی در رژیم غذائی مدیترانه ای است، در بین افراد ثروتمند و دوستدار سلامت در کشورهای مختلف کاملا جای خود را به عنوان روغن غالب در مصرف خانگی باز کرده است. هم در زمان استفاده از سالاد و سبزیجات و حتی همزمان با مصرف پنیرصبحانه و هم در پخت و پز وعده های اصلی غذا که این انتخابی سالم و لذیذ برای آشپزخانه شما است.